Over leiderschap en de oorlog om talent

De top 200 van invloedrijkste mensen in Nederland maakt net als de Quote 500 de tongen los. Komt de ouderdom niet met wijsheid dan toch met invloed is de conclusie van een columnist. Wat mij opvalt is dat bestuurders, die met regelmaat hun onvermogen hebben getoond, toch opvallende plaatsen innemen op de lijst en nog steeds hun collectie stoeltjes in raden van bestuur koesteren. Uiteraard staan er ook mensen in met goede track records en aantoonbare meerwaarde voor de BV Nederland. Een hoogleraar van de UvA vindt de beperking die aan bestuurders wordt opgelegd om zitting te nemen in een raad van bestuur een bedreiging voor de kwaliteit van het bestuur in Nederland. Maximaal vijf waarbij een voorzitterschap dubbel telt. De hoogleraar vindt dit van god los zeker omdat een voorzitter niet tweemaal zoveel krijgt als een normaal lid van de RvB, in geld wel te verstaan! Zijn conclusie is dat niemand nog om die reden voorzitter van een RvB wil worden. Het gaat dus om geld? Over de excessen als gevolg van “slapende” leden van RvB’s en de financiële en maatschappelijke gevolgen daarvan, geen woord.

De politiek roept dat het anders moet, maar blijkt keer op keer besmet met het Griekse cliëntalisme virus. Ja, de griepprik helpt daar niet voor.

Door de opmerkingen van deze edel geleerde heer, begrijp ik de aandacht in de managementliteratuur voor talentontwikkeling. Hier gaat Nederland mank aan. De deplorabele toestand van het Nederlandse hoger onderwijs (toch mede een gevolg van goed bestuur!) is hier ongetwijfeld debet aan. De organisaties moeten het dus maar zelf doen. Zware HRM-afdelingen worden opgetuigd, duur betaalde adviseurs en goeroes worden binnen gehaald. Vaak blijkt de aansluiting tussen deze afdelingen en de werkvloer een probleem. In flexibele, rigide werknemers willen niet begrijpen dat hun rol is uitgespeeld en dat er een nieuwe wind gaat waaien. Het zittende lijnmanagement moet de kar gaan trekken en wordt verantwoordelijk gesteld.
Op Twitter zoek ik op #talentontwikkeling. Ingeborg van de Kerk, een naam die vertrouwen wekt of toch niet, zoekt het bij het individu: “Ben je je bewust van je kwaliteiten en talenten? En gebruik je deze ook?”. Wat is talent? De bijbel heeft het over geld. iReneOnline heeft het antwoord: de Talentenwijzer van de RUG (http://goo.gl/ArRnJ). @Purdy78 heeft een tip van een ander: “People rise to the challenge when it is their challenge.” MarliesPutten: 6 cruciale factoren voor het ontwikkelen en behouden van vrouwelijk talent (ow.ly/7l2k1). YSE Program Traineeship voor high potentials met lef! Onze missie: Developing Future Leaders. Kijk voor meer informatie over onze dienstverlening op onze website: (www.yseprogram.com).YSE lost het voor je op. Opvallend veel vrouwen die het weten, blijkbaar kun je het gewoon kopen. Ongetwijfeld zijn er modes en trends. Martin Brons: “Stop met al die zinloze bezigheidstherapietjes” heeft een verfrissende kijk (Vk 16/11). Wat mij opvalt is dat het eigenlijk alleen gaat om vorm, net als bij competentie gericht leren. Inhoud en talent zelf ontbreken, dat komt vanzelf?

Zo’n kort wetenschappelijk nauwelijks verantwoord onderzoekje geeft natuurlijk geen betrouwbare en valide afspiegeling van de werkelijkheid. Overigens het is wel repliceerbaar en toetsbaar, geen onbelangrijke wetenschappelijke criteria behalve in de sociale psychologie dan. Het brengt Nederland niet dichter bij de oplossing voor haar leiderschapsprobleem in deze donkere dagen voor Sinterklaas en die schijnt de economie ook al in de steek te laten. Begrijpelijk voor iemand uit Spanje!
Wat gaan we er aan doen? Het gaat er bij mij niet in dat er in Nederland maar een handvol mensen zijn met voldoende talent. Probleem is dat onze samenleving hiërarchisch is opgebouwd in onze zogenaamd platte samenleving. Meritocratie is een fictie die de apen hoog op de rots in leven willen houden. Impliciet zeggen ze er mee: “wij zijn de talentvollen, dat rechtvaardigt onze hoge salarissen en bonussen, wij zijn met weinigen en daarom moeten wij alle belangrijke posities innemen”. Mijn voorzichtige conclusie dictatortjes in de dop, een uitzondering daargelaten. Het houdt de apenrots wel overzichtelijk en dat helpt de Volkskrant weer bij het maken van de Top 200. De problemen in ons land lijken dus veel meer op de problemen in de Griekse en Italiaanse samenleving dan we willen. Onze maatschappelijke elite wordt meer en meer een oligarchie. Het is de goedwillende belastingbetalende burger, die voortdurend onderuit wordt gehaald en zich daarom steeds calculerender gaat opstellen, wat een verdere erosie van maatschappelijke solidariteit veroorzaakt en de samenleving onderuit haalt.

Talent blijkt een voorwaarde voor leiderschap, wat voor talent. Weer een beroep gedaan op de heilige tweets, het nieuwe orakel van Delphi en gezocht met #leiderschap. Mannen en vrouwen zijn gelijk vertegenwoordigd. Een echte topologie of typologie van leiderschap of een afgeronde theorie over leiderschap levert de zoektocht niet op. Veel “one liners”, dat mag je bij dit medium verwachten. Daarnaast blijkt twitter een commercieel middel om je diensten aan de man/vrouw te brengen. Er blijken veel zelfbenoemde leiders en adviseurs die leiders kunnen maken. De maakbare geleide samenleving lijkt terug, maar hoe verhoudt dit zich tot het gepercipieerde tekort aan leiderschap? I’m puzzled!
Ook Europa puzzelt nog even door met stijgende rentes op Italiaanse staatsleningen. Het vervangen van politici door technocraten geeft nog niet echt verlichting, vast een gevolg van ontbrekend leiderschap. De Nederlandse talent- en leiderschapsindustrie biedt uitkomst: naast iedere werknemer een coach, naast iedere manager een interim en naast iedere leider een adviseur in leiderschap. Een nieuwe zeepbel is geboren, wel een mooie, een echte droom! Er is al een website: www.excellentleiderschap.nl. Wat is het leven toch eenvoudig.